بررسی تصاویر عاشقانه خمسه نظامی و هفت اورنگ جامی (مکتب تبریز صفوی)

تصویرسازی های عاشقانه تعداد زیادی از تصاویر نسخ مصور با مضامین گوناگون را به خود اختصاص داده است. تکرار و تداوم آفرینش این تصاویر در تاریخ تصویرسازی ایرانی، علاقه و توجه حامیان و تصویرگران را به تصویرسازی داستان های عاشقانه نشان می دهد و بر اهمیت این گونه تصویرسازی به عنوان یکی از اصلی ترین مضامین نسخ مصور تأکید می کند. هنرمند ایرانی سودازده عشق است و با سخن گفتن به زبان شعر و خط و نقش، همواره تلاش می کند مخاطب خود را در این سودای ازلی دخیل کند. داستان های عاشقانه پرشور و خیال انگیز ادبیات فارسی، با دنیای سرشار از رمز و استعاره، مجالی هستند برای خلق فضاهای تغزلی و شاعرانه تصویرسازی ایرانی. برآیند شکوهمند میان این دو هنر از وحدت در جهان بینی و تشابه در شیوه بیان شاعر و تصویرگر ایرانی نشأت می گیرد، چرا که هر دو دنیایی واحد را توصیف می کنند یکی با کلام و معانی ذهنی و دیگری به زبان تصویر. تصویرگر ایرانی با ترسیم دلدادگی عشاق در میان باغ های بهشتی، بیننده را به مکاشفه ای روحانی در جستجوی معشوق ازلی دعوت می کند. اگر چه این تصاویر عشقی زمینی را به تصویر می کشند، پیکره هایی که در طبیعتی دل انگیز، مملو از رنگ های درخشان، فارغ از هر دغدغه ای در سروری جاودانه غوطه ورند، هرگز نشانی از جهان مادی در خود ندارند و انعکاسی هستند از لطافت و طراوت روح هنرمند. در آفرینش تصویرسازی های عاشقانه سنت هایی حضور دارد که تصویرگر همواره خود را ملزم به حفظ آنها می داند، بدین معنا که تصاویر مربوط به داستانی واحد، بر الگوهایی از تصاویر پیش از خود استوارند و با ظرافت به بازنگاری جزئیات آنها می پردازند. با وجود این تکرار و تقلید، همواره هویت آفریننده اثر و سبکی که بدان تعلق دارد، در هر تصویر مستتر است.